Kontrole UKS na temat danych SIO w związku z naliczaniem subwencji oświatowej docierają do coraz mniejszych gmin. Dotkliwe kary dotyczą przypadków, w których - zdaniem kontrolera UKS - dyrektor szkoły wpisał do Systemu Informacji Oświatowej (SIO) niepełnosprawnego ucznia w innej wadze niż wynikałoby to z treści orzeczenia o kształceniu specjalnym tego ucznia. I tu odzywa się istotna słabość polskiego prawodawstwa - brak korelacji pomiędzy przepisami różnych ustaw i rozporządzeń.
W tym przypadku dotyczy to po pierwsze dwóch aktów wykonawczych do ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty: rozporządzenia ministra edukacji narodowej z dnia 1 lutego 2013 r. w sprawie szczegółowych zasad działania publicznych poradni psychologiczno-pedagogicznych, w tym publicznych poradni specjalistycznych oraz rozporządzenia ministra edukacji narodowej z dnia 18 września 2008 r. w sprawie orzeczeń i opinii wydawanych przez zespoły orzekające działające w publicznych poradniach psychologiczno-pedagogicznych.
Po drugie korelacji wymagałaby tu ustawa z dnia 15 kwietnia 2011 r. o systemie informacji oświatowej.
Po trzecie chodzi o rozporządzenie ministra edukacji narodowej w sprawie sposobu podziału części oświatowej subwencji ogólnej dla jednostek samorządu terytorialnego. Jest to wydawany corocznie akt wykonawczy do ustawy z dnia 13 listopada 2003 r. o dochodach jednostek samorządu terytorialnego, z którym mamy od lat poważny problem. Dla roku 2016 MEN wydał to rozporządzenie w dniu 22 grudnia 2015 r.
Był wrzesień 1993 r., gdy prowadziłem negocjacje z ówczesnymi wiceministrami edukacji narodowej Kazimierzem Marcinkiewiczem i Anną Urbanowicz na temat pierwszego algorytmu subwencji oświatowej dla gmin - szykowanego na okres od 1 stycznia 1994 r. Jako szef zarządu Związku Gmin Śląska Opolskiego działałem w tej sprawie w imieniu ogólnokrajowych i regionalnych organizacji samorządowych z upoważnienia prezesa Związku Miast Polskich Wojciecha Szczęsnego Kaczmarka.
Tamte negocjacje okazały się próbą generalną. Wkrótce później, 19 września 1993 r. odbyły się wybory parlamentarne, których wynik zaskoczył wielu Polaków. Nowo powstały rząd premiera Waldemara Pawlaka przesunął obowiązek przejęcia szkół podstawowych przez gminy o dwa lata, od 1 stycznia 1996 r.
Ale te negocjacje były dla mnie wymownym doświadczeniem. W ich trakcie przekonałem się, że mechanizm naliczania subwencji oświatowej dla gmin od samego początku nie był oparty na zobiektywizowanych przesłankach, lecz był przykrawany według doraźnych możliwości budżetu państwa. To tłumaczy smutną prawdę, że choć Rada Ministrów ma konstytucyjny obowiązek przedstawienia projektu ustawy budżetowej do końca września, to dopiero na przełomie roku dowiadujemy się szczegółów o wagach subwencji oświatowej dla gmin na kolejny rok budżetowy.
A przecież to do 30 września dyrektor szkoły wprowadza dane do SIO. Dyrektor musi mieć w tym terminie orzeczenie poradni psychologiczno-pedagogicznej o kształceniu specjalnym danego ucznia niepełnosprawnego, aby wpisać go do SIO w określonej wadze subwencji oświatowej. Ale poradnia psychologiczno-pedagogiczna nie nadaje swojemu orzeczeniu treści literalnie zgodnej z definicją wagi. Zresztą poradnia we wrześniu danego roku nie zna treści przyszłego rozporządzenia dla kolejnego roku, które minister wyda za trzy miesiące, pod koniec roku kalendarzowego.
I tak się dzieje co roku. I nadal nie da się w prosty sposób skorelować tych trzech - czterech aktów prawnych. A może chodzi właśnie o to, aby UKS-y dalej kontrolowały szkoły i urzędy gmin. Dla zasady, że „dajcie mi człowieka, a paragraf się znajdzie”.
zgso@zgso.org.pl
.png)
Kontrole UKS 
